ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ Ε.Μ.Π, 2014-15,
9ο ΕΞΑΜΗΝΟ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ 9
Διδακτική Ομάδα: Αριάδνη Βοζάνη, Ανδρέας Κούρκουλας, Θάνος Παγώνης
Επικουρικό Διδακτικό Έργο: Στεργία Σαραντοπούλου, Αντώνης Χαζάπης
Εξωτερική Συνεργάτις: Μυρτώ Κιούρτη


"It is Orson Welles's The Lady from Shanghai, a movie in which, in spite of the title, China never appears, but is referred to as a distant and mysterious reality - cliches within cliches. At the end of the movie, the images of the main characters are reflected by a myriad of mirrors, making it impossible not only for the spectator, but also for the characters themselves, to distinguish what is reality from what are mere reflections. The observer, after being exposed to so many contrasting realities, cannot help but wonder which, if any, is the ‘real’ China, and how many of the images will be shattered and smashed into pieces by the hard reality of a history still to be written.”




Tuesday, October 28, 2014

Σημαιοφορίδης Γιώργος, Κίνα: προς ένα νέο αστικό μοντέλο;

Σημαιοφορίδης Γιώργος, 2005, «Κίνα: προς ένα νέο αστικό μοντέλο;», Διελεύσεις, Κείμενα για την αρχιτεκτονική και τη μετάπολη, Αθήνα: METAPOLIS Press, σσ. 381-389

Για να καταλάβει κανείς το Πεκίνο –και τη σύγχρονη κινεζική πόλη- πρέπει να ανατρέξει στα μεγάλα θέματα που σημάδεψαν την αστικοποίηση της κίνας ως σοσιαλιστικού κράτους: τον διαφορετικό ρόλο που δόθηκε στην αγροτική παραγωγή και στη γεωργία στα πλαίσια της βιομηχανοποίησης, τον πρωταγωνιστικό ρόλο του «τύπου» στην οικοδόμηση της κινεζικής πόλης που διατηρήθηκε μέχρι και την περίοδο της ανοικοδόμησης, τη δημιουργία, σε όλες τις πόλεις, μετά το 1949, δημοτικών επιτροπών κτιριοδομικού και πολεοδομικού σχεδιασμού, εξαρτημένων από το Υπουργείο Δημοσίων Έργων, την ίδρυση, στην ίδια περίοδο, των Πολυτεχνικών Σχολών, τη θέσπιση αρχών για τη «μνημειακή λειτουργία» της δημόσιας αρχιτεκτονικής, που αποτελούν εξαγώγιμο πολιτισμικό προϊόν της σοβιετικής εμπειρίας, τις πολεμικές αντιπαραθέσεις μεταξύ «κινεζικής αναγέννησης» -που ενσωματώνει το «διεθνές στιλ» (1952-59)-, και μοντέρνας σοσιαλιστικής αρχιτεκτονικής (1956-1966), μέχρι την αποχώρηση των σοβιετικών μηχανικών και την απαρχή της Πολιτιστικής Επανάστασης.

Για να καταλάβει κανείς το Πεκίνο –και τη σύγχρονη κινεζική πόλη- πρέπει να αντιληφθεί την ιδιότυπη μετάλλαξη της σύγχρονης Κίνας και την οικοδόμηση ενός καπιταλισμού με σοσιαλιστικό πρόσωπο! Σύμφωνα με ορισμένους μελετητές, στο τοπίο της κινεζικής πόλης διακρίνονται τρεις περίοδοι: 1. Τα απομεινάρια της παραδοσιακής κινεζικής πόλης (παλάτια, ναοί, γκριζόκτιστοι οικισμοί με αίθρια και αυλές –τα hutongs του Πεκίνου). 2. Οι θύλακες εργασίας (το μοντέλο του σοσιαλισμού, σύμφωνα με τις απόψεις του Μάο, ο οποίος περιφρονούσε την πόλη, θεωρώντας την κύριο παράγοντα στο διαχωρισμό με την ύπαιθρο), με τα περιφραγμένα εργοστάσια, τους γειτονικούς οικισμούς, τα σχολεία και τις υπηρεσίες (είναι παράδοξο πόσο κοντά βρίσκεται αυτό το μοντέλο σε ορισμένες απόψεις του Le Corbusier, κυρίως σ’ αυτές της Μονάδας Αγροτικής Εκμετάλλευσης και του Συνεταιριστικού Χωριού, που είχε διατυπώσει στη δεκαετία του 1940). Παράλληλα με τους θύλακες, συμμετρικά κτίρια κατοικίας έξι ορόφων χαρακτήρισαν την ανάπτυξη της κινεζικής πόλης, ιδιαίτερα του Πεκίνου, από το 1947 ως το 1957. 3. Το νέο υβριδικό τοπίο, που χαρακτηρίζει την περίοδο της σύγχρονης και μεγαλύτερης αστικοποίησης. Από το 1985 ως το 1995, περίπου 225 εκ. κόσμος μετακινήθηκε από την ύπαιθρο στην πόλη, ενώ σημαντικός είναι ο αριθμός του περιρρέοντος πληθυσμού. Για την αντιμετώπιση αυτής της εκρηκτικής εσωτερικής μετανάστευσης, η κυβέρνηση έχει προβλέψει τη δημιουργία 150 πόλεων, από 1 έως 15 εκ. κατοίκους.

Όλα αυτά έχουν δημιουργήσει μια εμβληματική κατάσταση, ένα νέο είδος μοντέλου αστικής ανάπτυξης, που βρίσκει την κορύφωσή του στην περιοχή του Δέλτα του ποταμού Pearl –μεταξύ Χονγκ Κονγκ και Μακάο-, περιοχή 47.000 τ.χιλ. με 30 πόλεις και 20εκ. κατοίκους. Ο κινητήριος μοχλός αυτής της ανάπτυξης βρίσκεται στη μετάλλαξη των καταλοίπων της αγροτικής πόλης, όπου οι συνεταιρισμοί βρίσκουν τα κεφάλαια για νέα εργοστάσια, αυτοκινητοδρόμους και κατοικίες, ισοπεδώνοντας την αγροτική γη και μετατρέποντάς την σε μια νέα υβριδική αστικοποιημένη πραγματικότητα. Το χαμηλό κόστος της γης (για δεκαετίες στον έλεγχο της κυβέρνησης), δημιουργεί όλες τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη μιας γενικευμένης αστικοποίησης. 

Cao Chang Hutong (草厂胡同), Xicheng District, Beijing (北京西城区)
http://yiphinwai.blogspot.gr/2013_10_01_archive.html

Ας μην ξεχνάμε, ότι οι κινέζοι έχουν μια μακρόχρονη παράδοση ως προς την ιδέα της πόλης (φεουδαρχικής έστω), με την κεντρική πλατεία, τα τείχη, τον αυστηρά συμμετρικό και αξονικό κάνναβο. Αυτή η μακραίωνη παράδοση –η σχέση μάζας-κενού-, που επέζησε και διατηρήθηκε επί δυναστείες, βρίσκεται τώρα αντιμέτωπη με μια υβριδική αστικο-αγροτική ομογενοποίηση, η οποία προφανώς δρα σε βάρος της παράδοσης –τα περίφημα hutongs του Πεκίνου (οικιστικά συγκροτήματα, με γραφική δομή, χαμηλή δόμηση, κεραμωτές καμπυλόμορφες στέγες και εσωτερικές αυλές), αποτελούν κι αυτά σημεία τουριστικής θέασης σε μια νέα πραγματικότητα που τα έχει ενσωματώσει στη διαδικασία της υπέρμετρης αστικοποίησης. Το νέο τοπίο των κινέζικων πόλεων είναι αυτό ενός μεταμοντέρνου συνονθυλεύματος, όπου η αισθητική έχει χάσει εντελώς το ρόλο της και τη σημασία  της, όπου η αρχιτεκτονική έχει παραδοθεί σε μια πολεοδομία προγραμμάτων και υποδομών …ένα τοπίο ενός περιρρέοντος πληθυσμού, δίχως τυπική άδεια εργασίας και παραμονής σε μια συνεχή κατάσταση περιπλάνησης, το 20% των κατοίκων… Μαζί με την εισροή των γνώριμων εικόνων μιας παγκοσμιοποιημένης ανάπτυξης, μέσα από τα καταναλωτικά λογότυπα, αρχίζουν να εμφανίζονται και οι καταλήψεις σε ορισμένες συνοικίες του Πεκίνου –το «όραμα της Δύσης» αποκαλύπτει την ωμή πραγματικότητα της Δύσης…

No comments:

Post a Comment